Pardus 23'ten 25'e Geçiş: Siyah Ekran ve Servis Hatalarının Çözümü

Sistem yükseltmeleri, Linux dünyasında heyecan verici olsa da bazen yapılandırma çakışmaları veya yarım kalan paket kurulumları nedeniyle sistemin açılmamasına (siyah ekranda kalmasına) neden olabilir. Bu makalede, Pardus 23'ten 25'e yükseltme sonrası karşılaşılan "Failed to start nginx.service / lighttpd.service" hatalarını nasıl aşacağınızı adım adım inceleyeceğiz.

1. Sorunun Kaynağını Anlamak

Görseldeki hata iletisi, sistemin iki farklı web sunucusunu (Nginx ve Lighttpd) aynı anda başlatmaya çalıştığını gösterir. Her iki servis de varsayılan olarak Port 80'i kullanmak ister. Aynı portu iki servis kullanamayacağı için sistem bir "çıkmaza" girer ve grafik arayüzü (Masaüstü) yüklenemez.

---

2. Çözüm Adımları

Eğer bilgisayarınız açılışta bu ekranda takılıyorsa, şu adımları izleyerek komut satırı üzerinden müdahale edebilirsiniz:

Adım 1: Komut Satırına (TTY) Erişim

Sistem grafik arayüzü başlatamadığında, doğrudan çekirdek üzerinden komut satırına bağlanabiliriz.

• Klavyenizden Ctrl + Alt + F2 tuşlarına aynı anda basın.

• Karşınıza gelen kullanıcı adı ve parola kısmına bilgilerinizle giriş yapın. (Şifre yazarken ekranda karakter görünmez, bu normaldir).

Adım 2: Yarım Kalan Yapılandırmaları Tamamlama

Yükseltme işlemi sırasında bazı paketler indirilmiş ancak kurulmamış olabilir. İnternet bağlantınızın olduğundan emin olun ve şu komutları sırasıyla çalıştırın:

Bash:

# Paket listesini güncelle
sudo apt update
# Yarım kalan yapılandırmaları zorla tamamla
sudo dpkg --configure -a
# Bozuk bağımlılıkları düzelt
sudo apt --fix-broken install
# Yükseltmeyi tamamen bitir
sudo apt full-upgrade

Adım 3: Servis Çakışmasını Giderme

Aynı portu kullanmaya çalışan servislerden birini devre dışı bırakarak çakışmayı önleyebiliriz. Genellikle bu tür sistemlerde birini kullanmak yeterlidir:

Bash:

# Nginx servisini durdur ve başlangıçtan kaldır
sudo systemctl stop nginx
sudo systemctl disable nginx

Adım 4: Grafik Arayüzünü Tetikleme

Paketler güncellendikten sonra masaüstü ortamını (XFCE, GNOME veya Cinnamon) elle başlatmayı deneyin:

Bash:

sudo systemctl restart lightdm

(Not: Eğer GNOME kullanıyorsanız lightdm yerine gdm3 yazmalısınız.)

---

3. Gelecekteki Sorunları Önlemek İçin İpuçları

• Yedekleme: Büyük sürüm yükseltmelerinden önce mutlaka /home dizininizi yedekleyin.

• Depo Kontrolü: /etc/apt/sources.list dosyasındaki depo adreslerinin Pardus 25 (yuma) için doğru yapılandırıldığından emin olun.

• Temizlik: Yükseltme bittikten sonra eski ve gereksiz paketleri temizleyerek sisteminizi ferahlatın:

  Bash:

  sudo apt autoremove && sudo apt autoclean
  

Sonuç: Linux sistemlerde karşılaşılan "hata" ekranları aslında sistemin size nerede sorun olduğunu söylediği birer ipucudur. TTY ekranı üzerinden sisteme müdahale etmek, hem sistemi kurtarmanızı sağlar hem de terminal kullanım becerilerinizi geliştirir.

---

4. Pardus 25 (Bilge) ile Bizi Neler Bekliyor?

Pardus 25, Debian 13 (Trixie) tabanlı bir sürüm olarak, hem performans hem de kullanıcı deneyimi açısından önemli güncellemeler getiriyor. İşte bu sürümde dikkat çeken bazı kritik noktalar:

🚀 Güncel Çekirdek ve Sürücü Desteği

Pardus 25, daha yeni bir Linux Çekirdeği (Kernel 6.x) ile birlikte geliyor. Bu, özellikle yeni nesil işlemciler, dokunmatik ekranlar (ETAP için kritik) ve yeni ekran kartları için çok daha iyi bir donanım uyumluluğu demektir.

🛡️ Güvenlik ve Liderahenk Entegrasyonu

Kurumsal ve okul ağlarında kullanılan Liderahenk Merkezi Yönetim Sistemi ile tam uyumluluk devam ediyor. Pardus 25, güvenlik güncellemelerini daha hızlı alırken, sistem kaynaklarını daha verimli kullanarak eski donanımlarda bile akıcı bir deneyim vaat ediyor.