📘 Pardus'un Paket Yöneticisi: /etc/apt/ Dizini

Pardus, Debian tabanlı olduğu için paket yönetim sistemi olarak APT (Advanced Package Tool) kullanır. APT, yazılımların indirilmesini, güncellenmesini, kaldırılmasını ve depoların yönetimini yapan altyapıdır.

APT’nin temel yapılandırma dosyaları /etc/apt/ dizininde bulunur.

---

🗂️ 1. /etc/apt Dizininin Genel Yapısı

/etc/apt/
 ├── apt.conf.d/
 ├── auth.conf.d/
 ├── keyrings/
 ├── listchanges.conf.d/
 ├── preferences.d/
 ├── sources.list.d/
 ├── trusted.gpg.d/
 ├── listchanges.conf
 └── sources.list

Her biri APT'nin bir alt fonksiyonunu yönetir.

---

🧩 2. KLASÖRLERİN AYRINTILI AÇIKLAMASI

📂 2.1 apt.conf.d/

APT'nin çalışma davranışlarını belirleyen küçük yapılandırma parçalarını içerir.

Burada şu ayarlar olur:

• Proxy ayarları

• Cache ayarları

• APT davranış seçenekleri

• Otomatik temizleme

• İndirme paralelliği

• Mimari seçenekleri

• HTTP/HTTPS ayarları

Örnek:

/etc/apt/apt.conf.d/01autoremove
/etc/apt/apt.conf.d/70debconf
/etc/apt/apt.conf.d/10periodic

Bu klasördeki her dosya mini-konfigürasyon niteliğindedir.

---

📂 2.2 auth.conf.d/

Depolar için kullanıcı adı ve şifre içeren dosyaların bulunduğu yerdir.

Genelde:

• Özel şirket içi APT repository

• Parola korumalı depolar

için kullanılır.

Her dosya şuna benzer:

machine repo.ornek.com/login
login kullanici
password gizli

Not: Çoğu sistemde bu klasör boştur.

---

📂 2.3 keyrings/

Depo imzalarının saklandığı GPG anahtar dosyaları buradadır.

Debian ve Pardus, yeni güvenlik politikaları gereği .gpg anahtarlarını artık bu klasörde saklar.

Örnek:

/etc/apt/keyrings/pardus-archive-keyring.gpg
/etc/apt/keyrings/google.gpg
/etc/apt/keyrings/brave.gpg

Depo eklerken kullanılan modern yöntem:

deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/google.gpg] https://dl.google.com/linux/chrome/deb/ stable main

---

📂 2.4 listchanges.conf.d/

APT, güncellenen paketlerin CHANGELOG bilgisini gösterebilir.
Bu klasör, bu sisteme ait ayar dosyalarını içerir.

Kullanımı seyrektir. Sistem yöneticileri tarafından kontrol amaçlı kullanılır.

---

📂 2.5 preferences.d/

Burada APT pinning (önceliklendirme) kuralları olur.

Bu klasör:

• Farklı sürümde paketleri yükleme

• Belirli depo önceliği verme

• Debian, Pardus, backports karmasını kontrol etme

için kullanılır.

Örnek pinning:

Package: *
Pin: release o=Pardus
Pin-Priority: 700

---

📂 2.6 sources.list.d/

Bu klasör, ek yazılım depolarının yer aldığı yerdir.

Ana sistem depoları sources.list dosyasındayken:
Google Chrome, Microsoft Edge, Brave Browser gibi üçüncü parti deposu ekleyen uygulamalar kendini buraya yazar.

Neden? Bu yöntem çok daha modüler ve temizdir. Bir programı kaldırdığınızda, sadece o programın .list dosyası silinir ve ana sources.list dosyanız "kirlenmemiş" olur. Sistem yöneticileri olarak biz de kendi özel depolarımızı buraya eklemeliyiz.

Örnek dosyalar:

/etc/apt/sources.list.d/google-chrome.list
/etc/apt/sources.list.d/edge.list
/etc/apt/sources.list.d/brave-browser-release.list

Bu klasör boşsa → dış depo tanımlı değil demektir.

---

📂 2.7 trusted.gpg.d/

Eski yöntemle eklenen depo anahtarları burada bulunur.

Debian artık bu yöntemi güvensiz kabul ettiği için kullanılması önerilmez.

Örnek:

/etc/apt/trusted.gpg.d/debian.gpg

---

📄 3. DOSYALARIN AYRINTILI AÇIKLAMASI

📄 3.1 sources.list — Ana Depo Listesi

Pardus’un temel depo adreslerinin bulunduğu dosyadır.

Örnek Pardus ETAP 23 için:

### Official Pardus ETAP Package Repositories ###

## ETAP
deb http://depo.etap.org.tr/etap yirmiuc main contrib non-free non-free-firmware
# deb-src http://depo.etap.org.tr/etap yirmiuc main contrib non-free non-free-firmware

## Pardus
deb http://depo.etap.org.tr/pardus yirmiuc main contrib non-free non-free-firmware
# deb-src http://depo.etap.org.tr/pardus yirmiuc main contrib non-free non-free-firmware

## Pardus Deb
deb http://depo.etap.org.tr/pardus yirmiuc-deb main contrib non-free non-free-firmware
# deb-src http://depo.etap.org.tr/pardus yirmiuc-deb main contrib non-free non-free-firmware

## Pardus Security Deb
deb http://depo.etap.org.tr/guvenlik yirmiuc-deb main contrib non-free non-free-firmware
# deb-src http://depo.etap.org.tr/guvenlik yirmiuc-deb main contrib non-free non-free-firmware

Dikkat:

Kullanıcı depoları bu dosyaya eklenmez → bunun yerine sources.list.d/ kullanılır.

---

📄 3.2 listchanges.conf

APT paket değişikliklerini kullanıcıya nasıl göstereceğini belirleyen ayar dosyasıdır.

---

4. APT DEPO YAPISI — TEMEL MANTIK

Bir depo yapısı şu şekildedir:

dists/
  stable/
    main/
    contrib/
    non-free/
      binary-amd64/
        Packages
pool/
  main/
    p/
      paket-adi/

🧱 Temel bileşenler:

• dists/ → Dağıtım sürümleri (stable, testing, pardus yirmibir…)

• pool/ → Tüm paket arşivi

• Release / InRelease → Güvenlik imzası

• Packages.gz → Paket listesi

• Sources.gz → Kaynak paket listesi

APT güncelleme mantığı:

sudo apt update

Bu komut sadece:

• Depo meta bilgilerini indirir

• Paket listelerini günceller

---

🛠️ 5. Depo Eklemek – Silmek

Depo eklemek (modern yöntemle):

sudo mkdir -p /etc/apt/keyrings/
wget -O /etc/apt/keyrings/brave.gpg https://brave-browser-apt-release.s3.brave.com/brave-browser-archive-keyring.gpg

Sonra:

echo "deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/brave.gpg] https://brave-browser-apt-release.s3.brave.com stable main" | sudo tee /etc/apt/sources.list.d/brave.list


Silmek için:
sudo rm /etc/apt/sources.list.d/brave-browser-release.list

---

🧹 6. Kullanıcılara Sık Karşılaşılan Sorunlar ve Çözümler

❗ GPG imza hatası

Genelde anahtar eksiktir:

NO_PUBKEY 3B4FE6ACC0B21F32

Çözüm:

sudo apt-get install --reinstall debian-archive-keyring

❗ Depo InRelease hatası

TLS veya yeni anahtar gerektirir.

❗ i386 mimarisi desteklenmiyor uyarısı

Depo sadece 64-bit sistem için paket sunuyor.

---

SONUÇ

Bu makale ile:

• /etc/apt dizinindeki tüm klasör ve dosyaların görevlerini

• APT’nin genel çalışma mantığını

• Depo ekleme yöntemlerini

• GPG anahtar sistemini

• Pinning (öncelik) mekanizmasını

• Sistemde depo sorunlarını çözme yöntemlerini

öğrenmiş oldunuz.