Pardus 23 üzerine özgür olmayan (non-free) olarak sınıflandırılan özel sürücü (firmware) kurulumu

Intel'in yeni nesil Wi-Fi kartları, bazen "özgür olmayan" (non-free) olarak sınıflandırılan özel sürücü (firmware) dosyalarına ihtiyaç duyar. Pardus 23, Debian 12 tabanlı olduğu için bu sürücüleri varsayılan kurulumda getirmez, ancak etkinleştirmek çok kolaydır.

PCI aygıtlarını listele

Terminali açarak aşağıdaki komutu çalıştırın:

lspci | grep -i network

Örnek çıktı:

Network controller: Intel Corporation Alder Lake-P PCH CNVi WiFi (rev 01)

Bu sonuç, sistemin Wi-Fi kartını tanıdığını ancak sürücüsünün yüklü olmadığını gösterir.

Intel Alder Lake-P CNVi WiFi Sürücüsü Kurulumu

Hedef Donanım: Network controller: Intel Corporation Alder Lake-P PCH CNVi WiFi (rev 01) 

Hedef Sistem: Pardus 23.4 (Debian 12 "Bookworm" tabanlı)

Sorunu Anlamak:

Yeni bir Pardus 23 kurulumu yaptığınızda, özellikle yeni nesil dizüstü bilgisayarlarda, Wi-Fi adaptörünüzün çalışmadığını fark edebilirsiniz. lspci komutuyla yaptığınız sorgulamada "Intel Corporation Alder Lake-P PCH CNVi WiFi" gibi bir donanım görüyorsanız, sistem donanımı tanımış ancak onu çalıştırmak için gerekli olan "firmware" (aygıt yazılımı) dosyalarını bulamıyor demektir.

Pardus ve temel aldığı Debian, varsayılan olarak yalnızca %100 özgür yazılımları içeren bir sistem sunmayı hedefler. Intel'in Wi-Fi sürücülerinin ihtiyaç duyduğu bu firmware dosyaları, "özgür olmayan" (non-free) lisansa sahip oldukları için standart kurulumda yer almazlar.

Bu rehberde, Pardus 23.4 sistemimize "non-free-firmware" deposunu nasıl ekleyeceğimizi ve Intel Wi-Fi kartımızı nasıl çalışır hale getireceğimizi adım adım öğreneceğiz.

Hazırlık: İnternet Bağlantısı

Bu işlemi yapabilmek için geçici bir internet bağlantısına ihtiyacımız var. Wi-Fi çalışmadığı için iki seçeneğiniz var:

1. Bilgisayarınızı bir Ethernet (kablolu) ağa bağlamak.
2. Telefonunuzu USB ile bağlayıp "USB tethering" (USB'den internet paylaşımı) özelliğini açmak.

Kurulum Adımları

İşlem, Pardus'un paket kaynak listesini düzenlemeyi, sistemi güncellemeyi ve gerekli firmware paketini kurmayı içerir.

Adım 1: "non-free-firmware" Deposunu Etkinleştirme

Pardus'un hangi paket depolarını kullanacağını belirten /etc/apt/sources.list dosyasını düzenlemeliyiz.

Uçbirimi (Terminal) açın.

Dosyayı bir metin düzenleyici ile açmak için aşağıdaki komutu girin. (Parolanızı soracaktır):

sudo nano /etc/apt/sources.list

Karşınıza Pardus depo adreslerinin listesi çıkacaktır. Debian 12 (Bookworm) ile birlikte non-free deposu non-free-firmware olarak ayrılmıştır. Satırların sonuna non-free-firmware bileşenini eklemelisiniz.

Örnek sources.list yapısı:

Dosyanız muhtemelen şuna benzer satırlar içerir: deb http://depo.pardus.org.tr/pardus yirmiuc main contrib non-free

Bu satırları bulun ve sonlarına non-free-firmware ekleyin. Düzenlenmiş hali şöyle görünmelidir: (Eğer dosyanız bu şekildeyse herhangi bir düzenleme yapmayınız)

### The Official Pardus Package Repositories ###

## Pardus

deb http://depo.pardus.org.tr/pardus yirmiuc main contrib non-free non-free-firmware

# deb-src http://depo.pardus.org.tr/pardus yirmiuc main contrib non-free non-free-firmware

## Pardus Deb

deb http://depo.pardus.org.tr/pardus yirmiuc-deb main contrib non-free non-free-firmware

# deb-src http://depo.pardus.org.tr/pardus yirmiuc-deb main contrib non-free non-free-firmware

## Pardus Security Deb

deb http://depo.pardus.org.tr/guvenlik yirmiuc-deb main contrib non-free non-free-firmware

# deb-src http://depo.pardus.org.tr/guvenlik yirmiuc-deb main contrib non-free non-free-firmware

### This section generated by Pardus Software at 2025-11-11 08:12:02.581821 ###

Dosyayı kaydetmek için CTRL + O tuşlarına basın, Enter ile onaylayın.

Editörden çıkmak için CTRL + X tuşlarına basın.

Adım 2: Paket Listesini Güncelleme

Depo listesini değiştirdiğimiz için apt paket yöneticisine bu yeni listeyi okumasını söylemeliyiz.

sudo apt update

Adım 3: Gerekli Firmware Paketinin Kurulumu

Alder Lake serisi dahil olmak üzere neredeyse tüm modern Intel Wi-Fi kartları, firmware-iwlwifi paketine ihtiyaç duyar.

Aşağıdaki komutla bu paketi kuralım:

sudo apt install firmware-iwlwifi

Kurulum sırasında, bu yazılımın "özgür olmayan" doğası hakkında size bir uyarı veya bilgi metni gösterebilir. Kuruluma devam edin.

Adım 4: Sistemi Yeniden Başlatma

Yeni yüklenen firmware dosyasının ve çekirdek modülünün (driver) doğru bir şekilde eşleşip yüklenmesi için en garanti yol sistemi yeniden başlatmaktır.

sudo reboot

Doğrulama

Sisteminiz yeniden açıldığında ve masaüstüne geldiğinizde, ağ yöneticisi simgesine (genellikle ekranın sağ alt köşesinde) tıklayın. Çevredeki Wi-Fi ağlarının listelendiğini görmelisiniz.

Eğer terminal üzerinden doğrulamak isterseniz:

Uçbirimi açın.

ip a komutunu yazın.

Listede eth0 (kablolu ağ) veya lo (loopback) dışında, wlan0 veya wlpXsY (X ve Y değişir) gibi bir kablosuz ağ arayüzü görmelisiniz. Bu, kartınızın sistem tarafından başarıyla tanındığını ve kullanıma hazır olduğunu gösterir.

Sonuç

Tebrikler! Pardus 23.4 sisteminize, Intel Alder Lake-P Wi-Fi kartınız için gerekli olan non-free sürücü dosyalarını başarıyla yüklediniz. Bu yöntem, "özgür olmayan" firmware gerektiren diğer birçok donanım (örneğin bazı Realtek kartları veya NVIDIA ekran kartları) için de benzer bir mantıkla uygulanabilir. Temel prensip, doğru depo bileşenini (non-free veya non-free-firmware) etkinleştirmek ve ilgili firmware-* paketini kurmaktır.

Bu makaleyi beğendiyseniz, Pardus'la ilgili başka bir donanım (ekran kartı, ses kartı vb.) için de benzer bir rehber hazırlamamı ister misiniz?